Andrew Beck, Tyler Jackson & Jackie Jenkins, Clinton Watkins, Lauren Winstone, Mo H. Zareei An Inverse Unit of Time

Whiringa-ā-nuku 29, 2023 – Hui-tanguru 25, 2024

An Inverse Unit of Time

Ko te wā he tino mea rite māori tonu o te ao. Ko ia ko te tuinga ka puta noa i te koiora tangata, ka āheitia tātou kia whakariterite i a tātou wheako me ā tātou whakaaro ki roto i inanahi, ināianei me apōpō. Engari ki runga i te koeketanga whakapū, ko te wā ka taea noa iho te whakaine mā te whakariterite i tētahi mea ki tētahi atu mea. Mēnā ko te haurapa i te mita o te āmionga o tō tātou whetu ao huri noa i a tama-nui-te-rā, i te ono tekau o ngā kāniwha a te ringa meneti ki tōna whakawhitinga i te mata o te wati puta noa i te haora, ka makere pōkai noa iho i a ia hei ara whakariterite i tētahi korikoringa ki tētahi atu pūmautanga. Ki roto i tētahi ao tukupū kōrure kore me te whakarōau whakatutuki, ko te wā tonu ka kore e tauora.

Mā te whakariterite i ngā tinana korikori ki ngā tuarongo whakarōau, ka taea kore noa iho ko te whakaine i te haerenga o te wā, engari anō ko te iarere o ngā pāpono. Ko te iarere (ka taea te whakaahua ko te tau whakarearea o te whakaine o te wā) ka tohutoro he pēhea te maha hei ko tētahi mea ka whakaotitia ki roto i tētahi whakainenga wā. Ki roto i te kēhi o te tūrama, ka waitohutia he pēhea te maha o ngā tūtūātanga ngaru ka pahure i tētahi pūwāhi ki roto i tētahi hekona, hei whakatakoto i ngā kakano ka taea e tātou te kite, mō te hou, ko te iarere ka whakatohu i te pāpātanga o ngā tōiriiri ka hanga i ngā ngaru hou ka rangona e tātou.

Ko tēnei whakaatūranga ka whakahuihui i tētahi roopū ringa toi ko a rātou mahi ka totoro i te wā, ā, ka pātaitai anō hoki he pēhea ēnei whakaaro ka whai huanga ki te hinengaro tangata ake, wā wheako koiora. Ko ngā tāngata ka whaiaro tērā pea kua mārama mēnā, ka whakawāteatia i te whakaoho ki waho, ko te hinengaro he mea tino raruraru ki te mau pupuri tika tonu i te rerenga wā, engari ka taea anō tēnei te kite ki te wā moe, ka whakapāpā tētahi ki ngā mahi tāuteute ka mau pupuri i tō tātou whakamau. Koia tonu pea kei tā te whakaaro he huarahi tanuku, tūwhera rānei i ngā āputa whakaioio ka taro ake i te pahuretanga wā, ka tonoa atu he pihinga kōpiko me ngā kawekawe ka wāwāhi i ngā whāruarua waenganui i ngā hekona.

--

Ko te Material Sequencer a Mo H. Zareei he kaiaka mīhini ā hiko tāraitanga hou i whakaahuatia kia miramira i te matū tinana o te hou. Ko te mahi ka mātorotoro anō i tētahi o ngā tino taputapu huanga o te whakaatūranga whakatangitangi ā tāhiko, he raupapa manawataki e waru ngā poutama, mā te tangohanga o te hātepe raupapa mai i tōna pouaka pango, ā, engari kē ko te whāwhāki i tōna tinanatanga. Ko te katoa o ana waehanga hononga ka tohaina mā runga i tētahi papa rorohiko kua whakatauiratia hanga motuhaketia koia whakaraerae katoa, me tana parenga whakakā iti e waru me tētahi mateine rorohiko hei tāuru i tētahi pūnaha manawataki me te takahurihuri i tōna pāpātanga. Mā te whakamahi i te tikanga whakahaere, ko ngā pūnaha ka whakahuritia hei raupapa ohonga rere hihiko ka taea ināianei te ngangahau i tētahi pōkai waea koia tonu ka porotū i tētahi paraka kiko tōtaka kia whakahiko hou. 

Ki roto i a LIGHT-HAUS, nā Tyler Jackson rāua ko Jackie Jenkins, he rianga whakatūturu ka horoi i te rūma ki te huihi kakano whakarerekē haere tonu, i te wā ka rōria te mihini, ka hamumu me ngāngateri iarere teitei o te reo kiriata ka whakawehi ki ngā wā katoa kia tōpana ue i te wheako kia hinga i te taitapa ki roto i te tino tūrākaha rehu. He whakautu ki ngā whakaaro ka whakatakotoria ki roto i ngā mahi a te kaiwhakaahua Bauhaus i a Herbert Bayer ki 1924-5 Design for a Cinema, ko te LIGHT-HAUS anō hoki he whakatotohu whakanene ataata ki roto i te hōpua patapata o te kakano me ngā ngaru orooro.

Ki roto i ngā mahi hou a Andrew Beck, he kanorau tīrama he paewhiri karaehe kua koti konuhinauri ka kanapa pērā i ngā whatu pūhui a ngā ngārara, ko a rātou kanorau e nekeneke ana ki te pākanga o ngā whatu a te kaimātakitaki kia rātou. Ko ngā whatu a ngā ngārara ka mahi hei rārangi tūrama mahinga tūtahi me ngā paerongo kanorau, ka riro he tirohanga arotahi whārahi me te āhei kia kite kanorau kei waho i te tūāwhiorangi kitenga a te tangata me ētahi atu whāngote, pērā i te iarere hīhīkatikati. Ko ngā mahi a Beck ka toha i tētahi takawiri ki runga i te tūrehurehu tūturu, uiui ana i te kaimātakitaki kia whai whakaaro ki te kounga rerehua o te tūrama anō, me te marore, āhuatanga kitenga rangitahi ka hangatia e tōna haerenga māngi tūwhiti noa i te mata tuaroa.

Ko ngā raku a Lauren Winstone te hanga nei he mea whanokē ki tēnei roopū, engari ko tō rātou riterite, āhua kōwakawaka me te rererua ka tohutoro anō hoki i te whakaaro o te iarere me te tuaruatanga. Kei ngā mahi te rongo o te whakatinantanga o tētahi iarere tōpana whakahuri, he tāwhai taharangi ka mahue ki muri nā te hononga o tētahi ngapu kore mōhio me te ringa a te kaimahi uku. Ko ngā tawhātanga me ngā pūkorukoru o ngā mahi a Winstone ka paoro anō I ngā toropuke me ngā awaawa o tētahi āhua ngaru tāwakawaka, a rātou totoka kirimi ka toha ki a rātou I tētahi āhua paepae, he kota kua taia ki uta e ngā tai tūrama me te hou ka kitehia ki wāhi kē ki roto I te whakaatūranga.

Ki roto i te Frequency Colour a Clint Watkins, he tauri tūrama kakano teretere, he whakairo raweke pāhūhū me ngā takai tāwakawaka me te kikino o te āhua matapōkere haruru ataata ka whakawhiti i te rīanga pērā i ngā huarere matapōkereme te hangarau. Ko ēnei ataata ka whakahikotia kia puaki kia whāngaitia te reo kiriata ki roto i tōna ake hanganga tapu ataata wāringa, ka toha āhua ataata ki tōna hamumu wairua, pāwhiri me te kaka whakarongo. Ko tēnei mihini ka pupuri te whakaataata hapa ki te āhua kei te hinengaro tangata te whakamāori i te raraunga tairongo matapōkere o te taiao kātuarehe kia turawa i tētahi kereme o te tikanga me te whakakaupapa.